شناخت و مبارزه با موش صحرایی

موش‌های صحرایی (به‌ویژه گونه‌های شهری مانند موش قهوه‌ای یا موش سیاه) به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در زندگی شهری تبدیل شده‌اند. این حیوانات به دلیل توانایی تطبیق با محیط‌های مختلف، به ویژه شهرها، به مشکلات متعددی در جوامع شهری منجر می‌شوند. در زیر به برخی از مهم‌ترین مشکلات مرتبط با موش‌های صحرایی در محیط‌های شهری اشاره شده است:

موش صحرایی شاخه Animalia - رده Chordata – راسته Mammalia - زیرراسته Rodentia - خانواده Muridae، موش هایی با جثه ای بسیار باریک ، گوش هایی بزرگ و بدون مو که به رنگ های خاکستری و قهوه ای در قسمت پشتی و با شکمی رنگی یا کرم - سفید و حتی در برخی مواقع به رنگ سیاه رنگ می باشد. دم موش صحرایی دارای رنگی یکنواخت و همواره اندازه دم از ترکیب سر و بدن موش ها بلندتر می باشد .

وزن موش صحرایی Rattus rattus معمولاً بین 120 تا 160 گرم و در برخی مواقع ممکن است بیش از 200 گرم نیز باشد.

طبق تحقیقات صورت گرفته موش صحرایی R.rattus تنها جونده موجود در جنگل های مانگرو می باشد. دو نوع R.rattus وجود دارد که تفاوت آن ها در تعداد کروموزوم های آن می باشد که با توجه به نوع گونه و منطقه آب و هوایی با هم تفاوت دارند. گونه گسترده موش های صحرایی مربوط به جزایر اقیانوس آرام بوده و از طرفی گونه های اروپایی، میدیترانه، آمریکا، استرالیا و نیوزیلند حاوی 38 کروموزوم می باشند.

موش صحرایی تنوع رنگی متفاوتی دارند ولی معروفترین آن ها موش صحرایی سیاه و قهوه ای می باشد.

نکته مهم در مورد موش های صحرایی آن است که اکثراً زیستگاه های خشک را برای زندگی ترجیح می دهند و معمولاً از شنا کردن اجتناب می کنند.

موش صحرای، که به نام‌های مختلفی مانند موش کوچک، موش مزرعه و موش مزرعه‌ای هم شناخته می‌شود، می‌تواند برای زندگی شهری و انسان‌ها مخاطراتی ایجاد کند. برخی از این خطرات عبارتند از:

1. پخش بیماری: موش صحرای می‌تواند انتقال دهنده بیماری‌های خطرناکی مانند بیماری لیشمانیازیس، لاک‌سوزی، تب دنگ، و همچنین همواره می‌تواند منابع انتقال بیماری‌های دیگری نیز باشد.

2. خسارت به محصولات کشاورزی: موش صحرای می‌تواند به محصولات کشاورزی و باغات زیان بسیاری وارد کند، از جمله زمین‌های کشاورزی، محصولات غذایی و مواد ذخیره‌سازی مانند غلات و مواد خوراکی دیگر.

3. خرابکاری‌های ساختمانی: موش‌های صحرای می‌توانند خرابی‌هایی در ساختمان‌ها ایجاد کنند، از جمله ناشی از گزش و حفره‌هایی که در دیوارها، سقف‌ها، و سیستم‌های الکتریکی ایجاد می‌کنند.

4. مخاطره برای سلامت عمومی: وجود موش‌های صحرای در محیط‌های شهری می‌تواند به عنوان یک عامل انگیزه دهنده برای افزایش تعداد حشرات و حیوانات موذی شود، که این امر می‌تواند به تهدید برای سلامت عمومی تبدیل شود.

5. آسیب به زیرساخت‌ها: موش‌های صحرای می‌توانند به زیرساخت‌های شهری مانند خطوط انتقال آب و برق، شبکه‌های ارتباطی، و سایر زیرساخت‌های زیربنایی آسیب برسانند و آنها را خراب کنند.

6. افزایش زباله و آلودگی محیطی

موش‌ها به زباله‌ها به عنوان منبع اصلی غذا علاقه دارند و با افزایش زباله‌های شهری، جمعیت آن‌ها نیز رشد می‌کند. زباله‌های پراکنده و ناپاکی‌هایی که موش‌ها به جا می‌گذارند، باعث ایجاد بوی نامطبوع و آلودگی محیطی می‌شود.

7. آلودگی صوتی و مزاحمت‌های شبانه

موش‌ها اغلب شب‌زی هستند و با سروصداهایی که در دیوارها، سقف‌ها و زیرزمین‌ها ایجاد می‌کنند، می‌توانند مزاحمت‌های زیادی برای ساکنان شهری به وجود آورند.

برای مقابله با این مشکلات، انجام اقداماتی مانند اجرای برنامه‌های مدیریت موش‌ها، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های کنترل حشرات و حیوانات، بهبود بهداشت عمومی، و آگاهی و آموزش شهروندان در خصوص روش‌های پیشگیری می‌تواند موثر باشد.

مراحل چرخه زندگی موش صحرایی

مدت بارداری موش صحرایی ( راتوس ها) دارای مدت زمان 20 تا 22 روزه ، مرحله نوزادی موش های صحرایی 21 تا 28 روزه، بلوغ جنسی موش صحرایی 3 تا 4 ماه و در کل عمر موش های صحرایی به بیش از دو سال تجاوز نمی کند .

زیستگاه های موش صحرایی راتوس

گونه های متنوع موش صحرایی در اکثر زیستگاه ها به شکل گسترده می باشند ولی عمدتاً زیستگاه خشک را ترجیح می دهند و اصولاً از شنا کردن اجتناب می کنند. در تحقیق صورت گرفته در نیوزیلند راتوس ها عمدتاً بر روی درختان فعالیت دارند و همانند سنجاب ها قابلیت حرکت روی درختان و سیم ها را دارند که میانگین ارتفاع ثبت شده برای موش های صحرایی ماده 103 متر و برای موش های صحرایی نر حدود 195 متر می باشد. مطالعه دیگر نشان می دهد شایع ترین موش های صحرایی R.rattus در جنگل ها داخل درختانی با قطر تنه زیاد که گاهاً با شاخ و برگ گیاهان و یا پر پرندگان پوشیده شده ، مستقر هستند.

تولید مثل موش صحرایی

زیستگاه طبیعی ، تولید مثل موش های صحرایی در طول بهار- تابستان و پاییز اتفاق می افتد ولی در محل سکونت انسان تولید مثل موش های صحرایی در هر زمانی از سال اتفاق می افتد. زمانی که موش های صحرایی 50 تا 60 روزه می باشند به بلوغ جنسی رسیده و به طور متوسط در هر زایمان 7 تا 8 جنین ایجاد شده و طول بارداری موش ها 21 روز طول می کشد و رشد جنین موش ها در طول 22 روز اتفاق می افتد و بارداری های مکرر پس از زایمان در بین موش های صحرایی شایع می باشد.

تغذیه موش صحرایی

موش های صحرایی همه چیزخوارند و می توانند غذاهای مختلف از جمله از گیاهان و نیز از سایر حیوانات تغذیه کنند. یک تحقیق ژاپنی در مورد راتوس ها نشان می دهد عمدتاً آن ها از گیاهان تغذیه می کنند اما عادات غذایی موش ها بر اساس شرایط زندگی، کمبود منابع آب و غذا و تغییر فصول قابل تغییر می باشد. موش های صحرایی می توانند از پرندگان ( بالغ – جوجه- تخم)، خرچنگ ها، ماهی ها، بذر گیاهان و ... بر حسب منطقه آب و هوایی جنگل یا اقیانوس تغذیه نمایند.

تأثیرات مضر موش صحرایی

این موش ها به صورت مستقیم باعث انقراض بسیاری از گونه های حیات وحش از جمله پرندگان ، پستانداران کوچک، خزندگان، بی مهرگان و گیاهان به ویژه در جزایر می شوند. از آنجا که موش های صحرایی همه چیزخوارند از غذاهای گیاهی و حیوانی تغذیه می کنند که شامل حلزون، سوسک، عنکبوت، پروانه ، حشرات چوب و حتی میوه برخی از گیاهان و از طرفی جوجه و تخم پرندگان را جهت تغذیه شکار می کنند که باعث انقراض بخصوص در پرندگان جنگلی می شوند.

یکی از فاجعه بارترین انقراض هایی که توسط موش های صحرایی صورت گرفته مربوط به کاهش فاجعه بار پرندگان در جزایر بوده که شواهد نشان می دهد موش های صحرایی به جای انتقال انواع بیماری ها بیشتر مسئول کاهش گونه های بومی پرندگان به شمار می آیند .

اقدامات پیشگیرانه از رشد جمعیت موش صحرایی

مبارزه و ریشه کنی و سمپاشی موش صحرایی

سمپاشی موش صحرایی

کنترل موش های صحرایی جهت ریشه کنی حتی از روش پیشگیری از افزایش سرعت تکثیر موش های صحرایی در زیستگاهشان سخت تر می باشد، از این رو بهتر است با روش هایی مناسب از ورود این موش ها به محل مورد نظر پیشگیری کنیم. موش های صحرایی در محیط های جنگلی، اقیانوسی و جزایر بیشتر یافت می شوند بنابراین به دلیل تراکم جمعیت موش های صحرایی در چنین محیط هایی باید از روش های اصولی و درست جهت مبارزه و ریشه کنی موش های صحرایی استفاده نمود .

روش فیزیکی مبارزه با موش صحرایی

استفاده از طعمه های سمی تا حدودی تنها روش در جهت ریشه کنی و نابودی موش صحرایی در جزایر بزرگ محسوب می شود. از طرفی تله موش نمی تواند به تنهایی در ریشه کنی موش ها نقشی داشته باشد و ممکن است به سایر حشرات و جوندگان محیط آسیب وارد نماید.کارشناسان شرکت سمپاشی نگین دشت پس از بررسی محوطه آلوده به موش های صحرایی در صورت امکان از ترکیب روش های شیمیایی و فیزیکی اقدام به سمپاشی و طعمه گذاری موش صحرایی می نماید.

روش شیمیایی مبارزه با موش صحرایی

استفاده از سموم ضد انعقادی با توجه به فصول در نابودی موش صحرایی نقشی اساسی دارد.

سموم ضد انعقادی نسل دوم به طور گسترده ای در کنترل جمعیت موش های صحرایی اثرگذار می باشد که باید همواره از دانش کارشناسان ماهر و خبره جهت سمپاشی موش صحرایی استفاده نمود تا به گونه های غیر هدف آسیبی وارد نشود از طرفی به دلیل مقاوم شدن موش های صحرایی به برخی از سموم ضد انعقادی نظیر وارفارین از طعمه هایی با تنوع سموم زیر نظر کارشناسان دفع آفات استفاده می شود تا خطری آن ها را تهدید ننماید.

طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی ظروفی که طعمه ها بر روی آن قرار می گیرد( لوله پلاستیکی - جعبه چوبی و ایجاد تونل جهت قرار دادن طعمه ) به این نتیجه رسیدند که موش های صحرایی به صورت کاملاً مشابه از تمامی ظروف حاوی طعمه ها تغذیه می نمایند در نتیجه محل قرارگیری طعمه ها تأثیری در استفاده از طعمه ها برای موش های صحرایی نخواهد داشت.

کنترل موش‌های صحرایی در شهرها نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل مدیریت زباله، حفظ بهداشت عمومی، و استفاده از روش‌های موثر برای کاهش تعداد این جوندگان می‌شود.

شرکت سمپاشی نگین دشت با بهره گیری از دانش کارشناسان ماهر اقدام به طعمه گذاری با بهترین سموم خارجی جهت ریشه کنی، نابودی و سمپاشی موش صحرایی می نماید. در صورت مواجه با آلودگی موش های صحرایی با شرکت نگین دشت تماس حاصل فرمایید.

استفاده از روش های بیولوژیکی جهت کنترل موش صحرایی

در حال حاضر کلیه روش های بیولوژیکی به صورت تجربی و آزمایشی بوده است. محققان سعی دارند تا با روشی مناسب میزان بارداری موش های صحرایی را کاهش دهند و تا حدودی جمعیت موش های صحرایی را کنترل نمایند. در حال حاضر دانشمندان مرکز ملی حیات وحش ایالات متحده بر روی فرمولی کار می کنند که قسمت مربوط به دهان و دندان موش صحرایی را مختل نموده که این روش در کاهش جمعیت موش صحرایی بسیار مؤثر می باشد.