شپشک چوب و کتاب

شکل ظاهری شپشک چوب و کتاب

  اکثر گونه های شپش چوب و کتاب از راسته Psocoptera حشراتی کوچک با بدنی نرم می باشند که اندازۀ این حشرات بسته به نوع گونه آن ها از  1 تا 6 میلی متر می باشد و رنگ آن ها نیز درگونه های مختلف متنوع می باشد. این حشرات بصورت بالدار و بدون بال می باشند. حشرات بالدار برخی دارای بال های بلند و برخی بال های کوتاهی دارند ولی در هر حالت دارای دو جفت بال غشایی هستند که بال های جلویی بزرگتر از بال های عقبی می باشد. شاخک های نسبتاً بلند دارند و قطعات دهانی از نوع جونده می باشد ولی این بر خلاف شپش های انسانی و حیوانی انگل محسوب نشده و به سلامت انسان لطمه ای وارد نمی کنند ولی به اموال داخل منزل از جمله کاغذ، کتاب، چوب، مواد غذایی از جمله غلات و خشکبار و ... آسیب وارد می کنند.

زیستگاه و نوع تغذیه شپشک های چوب و کتاب

 این شپشک ها محل های گرم و مرطوب با تهویه کم را برای زندگی ترجیح می دهند.

گونه های از شپش های کتاب که وارد منازل می شوند اکثراً بدون بال هستند و یا اگر بال داشته باشند به قدری بال ها کوچک هستند که به سختی با چشم قابل مشاهده اند و از طرفی قابلیت پرواز ندارند. این شپش ها در منازل در بین کاغذ و صحافی کتاب ها یافت می شوند. این شپش ها در سرویس های بهداشتی از جمله حمام به دلیل رطوبت دیده می شوند از جمله در نزدیکی لوله های آب، سینک ظرفشویی، محل تهویه هوا به دلیل وجود رطوبت، محل تجمع جعبه و کارتن های مقوایی و یا وسایل چوبی و یا محل هایی مانند درز و شکاف سنگ ها و کاشی ها که در آن کپک و یا قارچ ها رشد کرده اند، قابل مشاهده می باشند. این حشرات داخل منازل از کپک، قارچ، مواد پوسیده آلی، غلات، نشاسته و چسب موجود در صحافی کتاب ها و ...تغذیه می کنند.

گونه هایی که خارج از منازل در فضای باز مشاهده می شوند همگی بالدار بوده و حتی بال ها توسعه یافته و عموماً روی تنه، شاخ و برگ درختان و گیاهان و نیز زیر صخره ها و سنگ ها یافت می شوند و از جلبک،گلسنگ، گرده گل، اجزاء بدن حشرات مرده و ... تغذیه می نمایند. برخی از این شپش های کتاب روی بدن پرندگان و پستانداران قرار می گیرند ولی برخلاف شپش های انسانی و حیوانی انگل محسوب نمی شوند و از خون تغذیه نمی کنند.

این حشرات با چشم غیرمسلح قابل مشاهده اند و به این نکته توجه داشته باشید که به دلیل شباهت ظاهری شپش های کتاب به موریانه بسیاری از افراد این حشره را با موریانه اشتباه می گیرند در صورت مشاهده این حشره با کارشناسان شرکت نگین دشت تماس گرفته تا در شناسایی حشره شما را راهنمایی نمایند.

این حشرات به  دلیل اینکه حجم بالایی از وزن بدنشان را آب تشکیل می دهد شفاف هستند بنابراین جهت کنترل و پیشگیری از رشد این حشرات باید رطوبت محیط را کامل برطرف نمود چون در صورت عدم وجود رطوبت این حشرات زنده نمی مانند.

تولید مثل و چرخه زندگی شپش های چوب و کتاب

 شپشک های ماده کتاب و چوب در بهار و تابستان تخم ریزی می کنند. برخی از این حشرات به صورت انفرادی و برخی دیگر به صورت دسته جمعی تخم ریزی می کنند و تخم ها را گاهاً با مادۀ ابریشمی و یا مواد ریز موجود در اطراف خود می پوشانند.

دگردیسی یا چرخه زندگی شپشک کتاب ساده می باشد به این معنا که به صورت تدریجی در مراحل مختلف تنها با تغییرجسم و پوست اندازی حشرات نابالغ یا همان پوره ها به حشرات بالغ تبدیل می شوند. این حشرات به شدت به تغییرات رطوبتی محیط اطراف خود حساس هستند.

رژیم غذایی

شپشک کتاب از کپک ناشی از رطوبت تغذیه می کنند. همچنین اعتقاد بر این است که آنها از کپک های میکروسکوپی که روی چسب صحافی کتاب یا روی مقوای مرطوب، غذای مرطوب (به ویژه غلات) یا روی سطوح نزدیک گچ مرطوب داخل ساختمان ها که در خانه های نوساز بسیار رایج است، تغذیه می کنند.

 

چگونه شپشک کتاب (Psocids) را شناسایی کنیم؟

• شپشک کتاب حشراتی با بدنی نرم هستند.

• آنها طولشان کمتر از 5 میلی متر با شاخک های بلند و باریک هستند.

• رنگ آنها معمولا سفید، خاکستری یا قهوه ای است.

• شپشک کتاب ممکن است چهار بال داشته باشند یا اصلا بال نداشته باشند.

• آنها دماغی بزرگی به نام "کليپئوس" (clypeus) دارند.

---

انواع شپشک کتاب

شپشک درخت (Barklice):

اکثر شپش پوست در فضای باز زندگی می کنند، بال دارند و به کرم پوست درخت معروف هستند.

آنها را روی پوست درخت، برگ درختان و درختچه ها و زیر سنگ ها می توان یافت.

زمانی که تعدادشان زیاد شود به راحتی قابل مشاهده هستند.

شپش پوست درخت از قارچ، گلسنگ، گرده، گیاهان در حال تجزیه و سایر مواد آلی تغذیه می کنند.

آنها برای گیاهان مضر نیستند و نیازی به سمپاشی ندارند.

شپشک کتاب (Booklice):

برخی از شپشک پوستی (معمولا از گونه Liposcelis) بدون بال هستند و در داخل ساختمان ها یافت می شوند. به دلیل اینکه اغلب نزدیک کتاب یا کاغذ پیدا می شوند، شپشک کتاب نامیده می شوند.

شپشک کتاب به ندرت در خانه ها آسیب رسان هستند و برای انسان یا حیوانات خانگی بی خطرند.

شپشک کتاب معمولا از کپک، قارچ، غلات، تکه های حشرات و سایر مواد نشاسته ای، از جمله چسب صحافی کتاب تغذیه می کنند.

در خانه ها، شپشک پوست معمولا در مکان های مرطوب، گرم و دست نخورده ای که کپک و قارچ در آن رشد می کنند، یافت می شوند.

مردم به طور معمول آنها را در تابستان پیدا می کنند.

اگر مقوای نگهداری شده خیس شود، می توانند مشکل ساز شوند.

در تعداد زیاد می توانند آزار دهنده باشند.

غذا:

شپشک پوستی گاهی اوقات در انبارهای نگهداری مواد غذایی و کارخانه های تولید مواد غذایی آفت محسوب می شوند.

وجود شپشک پوست در غذا نشان دهنده مشکلات قارچی یا کپکی است.

چگونه با شپشک کتاب مقابله کنیم؟

در تعداد کم، شپشک کتاب را نادیده بگیرید. می توانید آنها را به صورت فیزیکی، از جمله با جاروبرقی، حذف کنید.

اگر تعداد آنها زیاد است، موثرترین روش برای مدیریت کنترل شپشک کتاب ، کاهش رطوبت است. سوسک های پوستی زمانی که رطوبت هوا زیر 45 تا 50 درصد برسد، زنده نمی مانند.

برای کاهش رطوبت:

• از یک دستگاه رطوبت گیر یا فن برای تهویه اتاق ها و جابجایی هوا استفاده کنید.

• خط الراس بام را از نظر تهویه نامناسب زیرشیروانی، درختانی که روی سقف رشد کرده اند و برگ های انباشته شده در ناودان بررسی کنید. هر یک از این شرایط را اصلاح کنید.

• اگر زیر خانه فضایی خزنده وجود دارد، یک شرکت مدیریت آفات می تواند تهویه مناسب و خشکی آن فضا را بررسی کند.

• جعبه ها، کیسه ها، کتاب ها و کاغذها را از کف زمین نگهداری کنید تا در معرض رطوبت قرار نگیرند.

استفاده از سموم دفع آفات

به طور معمول استفاده از سموم دفع آفات ضروری نیست. سموم دفع آفات در صورتی که رطوبت همچنان مشکل داشته باشد، موثر نیستند. محصولاتی که به طور معمول در دسترس ساکنان هستند، عموما برای شپش کتاب موثر نیستند.

 کنترل و سمپاشی شپش چوب و کتاب در منازل

 ابتدا کارشناسان شرکت نگین دشت با بازرسی دقیق منزل منابع ایجاد رطوبت در محیط را بررسی نموده و در رفع آن اقدام می نمایند. بازرسی دقیق سینک ظرفشویی و دستشویی، لوله کشی ساختمان، بررسی دقیق وان و سیفون،بندکشی بین سنگ ها و کاشی ها که همگی باید دقیق چک شود تا در صورت از بین رفتن آن ها مجدد ترمیم شود. بازرسی ناودان و سرریزهای ساختمان تا این اطمینان حاصل شود که هیچ راهی مسدود نشده باشد.

کارشناسان پس از برطرف کردن منابع رطوبتی با استفاده از سموم مجاز و تخصصی اقدام به سمپاشی شپش کتاب و چوب نموده تا شپش ها و تخمشان ریشه کن و نابود شود و از طرفی به دلیل رعایت اصول بهسازی از ورود مجدد این حشرات پیشگیری می شود.

در صورت مشاهده شپش کتاب و چوب با کارشناسان شرکت نگین دشت تماس گرفته تا در اسرع وقت اقدامات لازم را جهت ریشه کنی و نابودی و سمپاشی شپش چوب و کتاب اجرا نمایند.