سوسک مبلمان – کرم چوبخوار

در این مقاله ما سعی کرده ایم با بررسی مشخصات فیزیکی و ظاهری حشره سوسک مبلمان (سوسک چوب) و لاروهای آنها با نام کرم چوبخوار ، شما را با چرخه زندگی، تغذیه سوسک چوب و نحوۀ تولید مثل، مبارزه و سمپاشی و ریشه کنی سوسک چوب آشنا کنیم. سپس نحوۀ تشخیص آلودگی چوب به این حشرات و نیز روش های مبارزه و ریشه کنی آن ها را خدمت شما عزیزان ارائه نماییم.

سوسک های چوبخوار یا به اصطلاح سوسک مبل و یا کرم چوبخوار حشراتی هستند که از حدود 100 سال پیش به عنوان عامل اصلی تخریب وسایل چوبی شناخته شده اند. امروزه متأسفانه بسیاری از مردم با دیدن آثار ناشی از خساراتی که بر روی سطح چوبِ وسایل منزل مانند چوب مبل، ناهارخوری، سرویس خواب و ... در هنگام نظافت منزل مشاهده می کنند به اشتباه فکر می کنند منزلشان آلوده به موریانه شده است در صورتی که آلودگی و پوسیدگی ناشی از کرم های چوب یا سوسک های چوب با موریانه کاملاً متفاوت است و حتی ممکن است فرد با خرید هر نوع چوب آلوده یا نصب وسایل چوبی آلوده، این حشره را وارد منزل خو نماید و از این طریق به تدریج سایر وسایل چوبی منزل را نیز درگیر آلودگی  کند.

حشره سوسک مبلمان (سوسک چوب) جزء یک دسته بزرگ از بیتل ها (سوسک های حقیقی) هستند که از سلولز چوب تغذیه می کنند و در آب و هوای معتدل و مرطوب تکامل می یابند به خصوص این مورد در شهرهای شمالی کشور به دلیل شرایط آب و هوایی شایع تر بوده و شرایط ایده آلی برای فعالیت ، رشد و تکثیر حشرات وجود خواهد داشت. از طرفی چوب های جنگلی یکی از محل های مناسب برای رشد این حشرات محسوب می شود و در صورت استفاده از این چوب ها بدون ضدعفونی ، وسیله چوبی مورد نظر آلوده می ماند و به مرور زمان این آلودگی پس از پیشرفت و توسعه به شکل پوسیدگی، سوراخ در سطح چوب و گرده های چوب در نزدیکی وسیله چوبی قابل مشاهده خواهد بود .

✅ بدون شک یکی از شایع ترین و رایج ترین حشرات چوبخوار در منازل ، کرم چوبخوار یا سوسک مبلمان می باشد.

حشره سوسک مبلمان بالغ به شکل بیضی (استوانه ای) و به رنگ قهوه ای ( قرمز یا مشکی مایل به قهوه ای ) می باشد. طول سوسک ها بین 5/2 تا 6 میلی متر می باشد. وقتی این سوسک ها را از قسمت بالا نگاه می کنیم قسمت سر و چشم ها در زیر قفسه سینه قرار گرفته و قابل مشاهده نیست. از طرفی سطح بال ها دارای خطوط موازی که برآمدگی های بین خطوط، آن ها را برجسته نشان می دهد و روی سطح بال ها با موهای بسیار ریز زرد مایل به قهوه ای پوشیده شده است که فقط با میکروسکوپ قابل مشاهده می باشد.اندازه سوسک های ماده از نرها بزرگتر بوده و آنتن هایی باریک با طولی حدود یک سوم طول بدنشان دارا می باشند. قسمت سر کاملاً از قسمت بدن جدا می باشد. لارو سوسک های مبل حدود 7 میلی متر طولشان است و به رنگ کرمی و سفید رنگ می باشند. قسمت سر به رنگ زرد مایل به قهوه ای بوده و قسمت فک تیره رنگ است. قسمت سینه از قسمت شکمی بزرگتر است که در این مرحله شبیه به کرم می باشند و این حشرات به کرم های چوبخوار نیز معروف اند البته کرم های چوبخوار عموماً داخل چوب زندگی می کنند و وقتی تبدیل به حشره بالغ یعنی همان سوسک مبلمان می شوند از محیط چوب خارج شده و قابل مشاهده می شوند بنابراین در مرحله کرمی شکل عموماً کمتر دیده می شوند.

طول عمر سوسک های مبلمان حدود 3 تا 4 سال است که بخش عمده ای از زمان زندگی سوسک چوب در مرحله لارو سپری می شود و مدت زمان بسیار کوتاهی به شکل سوسک های بالغ زندگی می کند و بالغ ها فقط در این مرحله تخم ریزی کرده و به دنبال ترک و شکاف هایی در سطح چوب می گردند تا در آن تخم ریزی کنند و گاهاً می توان این حشرات بالغ را در هنگام خروج از چوب مشاهده نمود ولی هیچ گونه تغذیه ای در این مرحله ندارند و ممکن است خیلی اوقات حتی دیده هم نشوند چون بعد از تخم ریزی بلافاصله می میرند و شما فقط سوراخ سطح چوب که سوسک از آن خارج شده را مشاهده می نمایید.

بعد از گذشت حدود 3 هفته تخم ها به لاروهای بسیار کوچک با طولی حدود 1 میلی متر تبدیل می شود و پس از آن لاروها تا حدی که امکان دارد از چوب تغذیه می کنند. لاروها از رگه های نشاسته ای عبور کرده و از کوچکترین ذرات و خرده های چوب قادراند عبور کنند  به دلیل اینکه این مواد برای آن ها مغذی تر می باشد. این حشرات در مرحله لارو تا حدود 7 میلی متر رشد می کنند. لاروها بعد از رشد کامل تبدیل به شفیره شده و در عرض مدت کوتاهی تبدیل به حشرات بالغ می شوند. آنها یک تونل در قسمت زیرین چوب حفر کرده تا از چوب خارج شوند. بلوغ کرم چوبخوار در فصل بهار بیشتر صورت می گیرد و سوراخ هایی در حدود 1 تا 2 میلی متر را روی سطح چوب ایجاد می کنند تا از آن خارج شوند. سوسک های ماده به دنبال چوب های مناسب جهت تخم گذاری بوده تا لارو آن ها راحت تر تغذیه داشته باشند. از طرفی نرها از طریق ماده ای به نام فرمون که ماده ها از خود ترشح می کنند نرها را ردیابی می کنند. حشره بالغ تغذیه ای نداشته و ظرف مدت چند روز بعد از تخم ریزی می میرند.

تشخیص هجوم فعال کرم‌ چوبخوار ممکن است دشوار باشد زیرا آسیب اصلی در داخل چوب ایجاد می‌شود. با این حال، تعدادی از علائمی که می تواند به شما در شناسایی آلودگی بالقوه کرم چوب خوار کمک کند:

• سوراخ‌های کوچک معمولاً به قطر 1 تا 2 میلی‌متر

•  گرد و غبار ریز و پودری اطراف این سوراخ ها 

•  لبه های خرد شده به تخته ها و تیرچه ها

•  تونل های داخل چوب

•  الوار یا کفپوش ضعیف یا آسیب دیده

• صدای خش خش یا تیک تیک ساعت

کف پوش چوبی

مبلمان

تیرچه/تیر

الوارهای سقف

سطوح چوبی رنگ شده

ابزار چوبی

الوارهای نازک کاری و سازه ای

کارهای چوبی تزئینی

آلات موسیقی

در حالی که رطوبت یک عامل اصلی است که منجر به آلودگی کرم چوب می شود، برخی از گونه های حشرات سوسک چوب خوار، مانند سوسک سرخرطومی چوب خوار ، تنها در جایی یافت می شوند که پوسیدگی قارچی از قبل شروع شده باشد.

سمپاشی سوسک مبل از اهمیت بالایی برخوردار است چون با توجه به چرخه عمر سوسک مبلمان این آفات ظرف مدت کوتاهی تمامی اشیاء و ساختار چوبی و سایر وسایل چوبی منزل را ویران می کنند. برای محدود کردن خسارات ناشی از آن ها باید سریعاً اقدامات لازم توسط کارشناسان و متخصصان دفع آفات صورت گیرد.

متأسفانه تشخیص حشره کرم های چوب فعال هنگامی که داخل چوب فعالیت می کنند امری غیرممکن و سخت می باشد و تنها روش شناسایی منطقه آلوده از طریق شنیدن صدای تیک تیک و خرچ خرچ از داخل چوب، سوراخ هایی به قطر حدود 1/5 میلیمتر در سطح چوب و یا گرده های چوب ریخته شده در نزدیکی چوب که همگی  از نشانه های فعالیت لاروهای داخل چوب می باشد.

روش های سمپاشی حشره سوسک مبلمان و چوب کاملاً بستگی به شدت شیوع آن ها دارد. کارشناسان شرکت سمپاشی نگین دشت پس از بازدید با توجه به میزان آلودگی و پراکندگی آن به سایر وسایل چوبی تصمیم به اجرای روشی مناسب جهت ریشه کنی و مبارزه با سوسک مبل و کرم چوبخوار خواهند گرفت. در صورت پیشرفت آلودگی با روش هایی مانند تزریق سموم تخصصی چوب، اقدام به رفع آلودگی الوارها و وسایل چوبی نموده که این مواد قابلیت متوقف کردن لاروهای در حال فعالیت را داشته و از طرفی سلولز موجود در چوب را سمی نموده و لاروها در طول مدت زمان تغذیه به دلیل سمی بودن مواد مصرفی،روده های آن ها قابلیت هضم سلولز را نداشته و باعث ریشه کنی کامل کرم های چوبخوار می شود.

گونه های مختلف سوسک های چوب انواع مختلف چوب را دوست دارند. برخی از چوب های نرم مانند کاج، صنوبر و چنار را ترجیح می دهند. در حالی که بقیه سوسک ها، چوب های سخت مانند بلوط، زبان گنجشک و چوب ماهون را ترجیح می دهند. همه سوسک های چوبخوار به چوب مرطوب علاقه دارند ، زیرا جویدن آن آسان تر است!

چوب مرطوب

سوسک Common Furniture را می توان هم در چوب های نرم و هم در چوب های سخت یافت. اگرچه در بسیاری از مکان‌ها یافت شده است، اما معمولاً تخته‌های مرطوب و چوب‌های زیر شیروانی را ترجیح می‌دهد. 

سوسک های مبلمان ماده تمایل دارند چوب های سخت با رطوبت 28 درصد یا بیشتر را انتخاب کنند تا لاروهای خود بهترین شانس را برای شفیره شدن داشته باشند. با این حال، کرم های چوبی را می توان یافت که در چوب تا 12 درصد رطوبت زندگی می کنند. هرچه چوب خشک‌تر شود، تغذیه برای آنها سخت‌تر می‌شود.

تفاوت بین کرم چوب‌خوار و موریانه چیست؟

1. منبع تغذیه و نوع آسیب:

• کرم چوب‌خوار: کرم چوب‌خوار در واقع لارو سوسک‌های چوب‌خوار است که از چوب تغذیه می‌کند. این لاروها با حفر کانال‌های داخلی در چوب باعث تخریب آن می‌شوند. آسیب آن‌ها معمولاً به صورت تونل‌های کوچک در داخل چوب قابل مشاهده است.

• موریانه‌ها: موریانه‌ها موجودات اجتماعی هستند که از سلولز موجود در چوب تغذیه می‌کنند. آن‌ها به صورت گروهی به چوب حمله کرده و از داخل آن را می‌خورند. آسیب موریانه‌ها بیشتر به صورت تخریب گسترده و نابودی تدریجی چوب از داخل است.

2. ساختار بدن:

• کرم چوب‌خوار: این آفت در مرحله لارو به شکل کرم‌هایی کوچک و سفید رنگ دیده می‌شود. پس از گذراندن این مرحله، به سوسک تبدیل می‌شود. در مرحله لارو، بیشتر در داخل چوب فعالیت می‌کنند.

• موریانه‌ها: موریانه‌ها به رنگ سفید تا قهوه‌ای روشن هستند و بدنی نرم و کوچک دارند. آن‌ها دارای ساختار اجتماعی هستند که شامل کارگران، سربازان و موریانه‌های بالدار (تولیدکنندگان) است.

3. زیستگاه و فعالیت:

• کرم چوب‌خوار: کرم چوب‌خوار بیشتر به چوب‌های قدیمی و مرطوب حمله می‌کند و در محیط‌های با رطوبت بالا فعال است.

• موریانه‌ها: موریانه‌ها به چوب‌هایی که در تماس با زمین هستند یا در محیط‌های مرطوب قرار دارند حمله می‌کنند. فعالیت آن‌ها بیشتر در زیر زمین یا نزدیک به منابع رطوبت صورت می‌گیرد.

4. نشانه‌های حضور:

• کرم چوب‌خوار: نشانه‌های حضور کرم چوب‌خوار شامل حفره‌های کوچک در سطح چوب و وجود پودر چوب (پودر ریز و شبیه خاک‌اره) در نزدیکی این حفره‌هاست.

• موریانه‌ها: نشانه‌های حضور موریانه‌ها شامل تونل‌های گلی بر روی سطح چوب یا دیوار، چوب‌های توخالی که به سادگی خرد می‌شوند، و مشاهده موریانه‌های بالدار در خانه است.

5. دوره زندگی و تولید مثل:

• کرم چوب‌خوار: دوره زندگی کرم چوب‌خوار طولانی‌تر است و ممکن است تا چند سال به عنوان لارو در چوب زندگی کرده و تغذیه کند.

• موریانه‌ها: موریانه‌ها به سرعت در کلنی‌های بزرگ تولید مثل کرده و رشد می‌کنند. هر کلنی می‌تواند شامل هزاران تا میلیون‌ها موریانه باشد.

6. کنترل و از بین بردن:

• کرم چوب‌خوار: از روش‌های کنترل کرم چوب‌خوار می‌توان به استفاده از سموم مخصوص چوب‌خواران یا تیمار چوب‌ها با مواد شیمیایی اشاره کرد.

• موریانه‌ها: برای کنترل موریانه‌ها معمولاً از طعمه‌های مخصوص و سموم ضد موریانه استفاده می‌شود و در مواردی نیاز به استفاده از روش‌های تخصصی برای جلوگیری از گسترش آن‌ها وجود دارد.

قبل از درمان هر نوع کرم چوبی، بسیار مهم است که به درستی نوع کرم چوبخوار را که با آن سر و کار دارید شناسایی کنید. اگر مطمئن نیستید، همیشه بهتر است با متخصصین نگین دشت مشورت کنید.

توصیه ما به شما عزیزان این است که در صورت مشاهدۀ هرگونه صدای تیک تیک یا خرش خرش در مبلمان و وسایل چوبی ، جهت مبارزه و سمپاشی سوسک چوبخوار با مشاوران و کارشناسان شرکت تماس به شماره 88330133 گرفته چرا که درمان و ریشه کنی سوسک مبل بخصوص لاروهای آن ها برای شما امری غیرممکن است. توجه داشته باشید سم های موجود در بازار به هیچ عنوان در ریشه کنی و اثرگذاری مبارزه با لاروها و حشرات بالغ تأثیری نداشته و فقط پروسه مبارزه را به تعویق انداخته و خسارت بیشتری به وسایل چوبی شما وارد می شود.